Theo thông tin từ nhà sản xuất máy soi cặn nước tiểu tự động URIT Medical. URIT đánh giá rất cao loại xét nghiệm này ở hiện tại và trong tương lai sẽ phổ biến. Soi cặn nước tiểu là xét nghiệm được làm thường quy ở tất cả các phòng xét nghiệm từ nhỏ đến lớn. Hãng đã cho ra đời loại máy nhỏ như UD-500 và lớn hơn UD-1320.
Hiện tại ở Việt Nam hầu hết tất cả các phòng xét nghiệm hiện nay đều làm xét nghiệm sinh hóa nước tiểu rất phổ biến. Nhưng tại sao soi cặn nước tiểu lại chưa được các phòng xét nghiệm và chuyên gia quan tâm đến? Thực ra rất dễ hiểu không phải vì giá trị kết quả của xét nghiệm soi cặn không bằng sinh hóa nước tiểu mà là chưa có sản phẩm nào đáp ứng phù hợp với nhu cầu ở thị trường Việt Nam (đặc biệt chi phí giá thành bảo hiểm thấp). Thực tế các nước xung quanh chúng ta như: Singapore, Thái Lan, Indonesia, Trung Quốc, Philippines… đã triển khai phổ biến nhiều năm nay.
Vậy soi cặn nước tiểu làm gì? Chúng có quan trọng không? Nào bây giờ chúng ta hãy đi tìm hiểu nhé.
1. Khái niệm về soi cặn nước tiểu.
Soi cặn nước tiểu là để phát hiện tên các loại hạt và định lượng chúng gồm:
- Các loại tế bào: hồng cầu, hồng cầu bất thường, bạch cầu, cụm bạch cầu, tế bào biểu mô vảy, tế bào biểu mô không vẩy.
- Các loại trụ: Trụ bệnh lý (trụ sáp, trụ tế bào, trụ hạt, trụ hỗn hợp), trụ trong, trụ mỡ, …
- Các loại tinh thể: tinh thể canxi, tinh thể acid uric hay urat, tinh thể Struvite, …
- Các loại vi khuẩn, nấm, tinh trùng, chất nhầy
- Các loại hạt khác…
Xét nghiệm soi cặn nước tiểu (Xét nghiệm tế bào trong nước tiểu bằng máy tự động) có thể giúp tìm ra nguyên nhân của một số vấn đề sức khỏe bạn đang gặp phải. Nếu tình trạng bất thường không được phát hiện và giải quyết sớm thì dẫn đến mức độ bệnh nghiêm trọng hơn. Kết quả cặn nước tiểu còn có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp bác sĩ sàng lọc, phát hiện sớm nguy cơ ảnh hưởng đến chức năng (thận - tiết niệu - bàng quang), chẩn đoán, và định hướng điều trị bệnh nhanh chóng - chính xác.
2. Các phương pháp soi cặn nước tiểu.
2.1 Phương pháp thủ công:
Soi trực tiếp mẫu nước tiểu giữa dòng vào buổi sáng hoặc bất kỳ trong ngày cho vào ống nghiệm, lấy một giọt nước tiểu không ly tâm soi tươi cặn nước tiểu qua kính hiển vi với vật kính 10X. Phương pháp này có nhiều hạn chế như sau:
- Lượng mẫu vi trường ít và phụ thuộc vào cách lấy mẫu nên khi soi số lượng hạt ít thì khó phát hiện.
- Không đếm số lượng bằng mắt thường qua kính hiển vi nên chỉ cho kết quả có hoặc không và nhiêu hay ít.
- Kỹ thuật viên xác định tên loại hạt dễ bị nhầm với nhiều loại hạt có hình thái gần giống nhau. Dễ dẫn đến định nghĩa sai các loại hạt.
- Nếu làm đúng quy trình làm cặn Addis thì quy trình phức tạp mất hàng giờ đồng hồ mà vẫn phải soi kính thủ công.
2.2 Phương pháp bằng máy tự động:
Công nghệ hiện nay phát triển nhanh chóng và rất hiện đại. Các máy soi cặn nước tiểu tự động với việc ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo AI, Camera kỹ thuật số có độ phân dải cực lớn lên đến 4 triệu pixels. Việc phân tích trên máy tự động bây giờ không còn khó khăn mà còn nhanh chóng, trực quan, có đủ dữ liệu cho việc đánh giá kết quả chính xác, định lượng hầu hết các loại hạt có trong mẫu nước tiểu. Khắc phục hoàn toàn các yếu điểm của phương pháp soi cặn nước tiểu thủ công.
Quy trình tự động như Máy soi cặn nước tiểu tự động UD-500 hay Máy soi cặn nước tiểu tự động hoàn toàn UD-1320 được làm theo các bước như sau:
- Bước 1: Lấy mẫu mẫu nước tiểu giữa dòng vào buổi sáng hoặc bất kỳ thời điểm nào trong ngày cho vào ống nghiệm. Mẫu cần được đưa vào phân tích trong vòng 2 giờ đồng hồ sau khi lấy.
- Bước 2: Phân tích mẫu theo đúng quy trình của từng loại thiết bị hãng sản xuất đưa ra.
- Bước 3: Đánh giá kết quả.
Với mẫu nước tiểu trong (không đậm màu, không đục) thường không có hạt hoặc số lượng ít. Ngược lại mẫu bị đậm mầu, đục thường do mẫu có các loại hạt tạo nên và cần đánh giá kỹ hơn. Kỹ thuật viên đánh giá kết quả bất thường trên máy bằng hình ảnh toàn cảnh và ảnh riêng từng hạt xem có phù hợp với kết quả không.
3. Khi nào bệnh nhân cần làm xét nghiệm soi cặn?
Không chỉ là một phần của khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi tiểu thấy mầu đậm hoặc đục bất thường. Xét nghiệm soi cặn nước tiểu được thực hiện để:
- Kiểm tra bệnh hoặc nhiễm trùng đường tiểu. Các triệu chứng của nhiễm đường tiểu, có thể bao gồm: nước tiểu có màu, bị đục hoặc có mùi hôi, đau khi đi tiểu, đi tiểu buốt, đau sườn, máu trong nước tiểu hoặc sốt...
- Kiểm tra điều trị các bệnh như: tiểu đường, sỏi thận (biết loại sỏi và theo dõi lựng tinh thể tan theo nước tiểu trong điều trị sỏi bằng thuốc), nhiễm trùng đường tiểu (UTI), cao huyết áp hoặc một số bệnh về thận hoặc gan.
4. Đánh giá kết quả soi cặn nước tiểu
- Mẫu bình thường:
Bình thường nếu trong nước tiểu không có hoặc có rất ít hồng cầu, bạch cầu niệu (0- 2 hồng cầu/vi trường; 0- 3 bạch cầu/vi trường), một vài tế bào dẹt do tế bào niêm mạc niệu quản thoái hoá, đôi khi có một vài tinh trùng (nếu ở nam giới).
- Mẫu bệnh lý:
* Đái ra hồng cầu:
Đái máu đại thể: Đái máu với số lượng nhiều, mắt thường nhìn thấy nước tiểu có màu hồng như nước rửa thịt cho đến màu đỏ, để lâu hồng cầu sẽ lắng xuống. Lượng máu tối thiểu bắt đầu làm thay đổi màu sắc nước tiểu vào khoảng 1 ml máu trong 1 lít nước tiểu. Soi cặn nước tiểu thấy hồng cầu dày đặc vi trường.
Nếu hồng cầu đã bị ly giải, xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu cho kết quả hồng cầu dương tính, nhưng khi soi cặn nước tiểu sẽ không thấy hình ảnh của hồng cầu. Nhưng biết pha hồng cầu.
Trong lâm sàng, đái ra hồng cầu gặp trong các bệnh viêm cầu thận, lao thận và sỏi tiết niệu (sỏi đài - bể thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang), viêm bàng quang, ung thư bàng quang; có thể do các bệnh toàn thân (bệnh hệ thống tạo máu, rối loạn đông máu).
Khoảng 1% các trường hợp đái ra máu không tìm thấy nguyên nhân.
* Đái ra bạch cầu:
Tế bào bạch cầu hình đĩa, sáng có nhiều hạt bên trong, có thể thấy hình tế bào bạch cầu nguyên vẹn (kích thước to gấp 1,5 - 2 lần kích thước tế bào hồng cầu) hoặc teo nhỏ hoặc tập trung thành đám mủ (nếu bạch cầu đã bị thoái hóa).
* Đái ra trụ hình:
Trụ hình là các cấu trúc hình trụ có trong nước tiểu. Bản chất của trụ là mucoprotein - một loại protein do tế bào ống thận bị tổn thương tiết ra gọi là protein Tam - Holsfall và protein từ huyết tương lọt qua cầu thận vào nước tiểu. Trong điều kiện được cô đặc và pH nước tiểu acid, chúng bị đông đặc và đúc khuôn trong ống lượn xa rồi bong ra theo nước tiểu. Trụ niệu là biểu hiện tổn thương thực thể ở cầu thận hoặc ống thận.
* Đái ra tinh thể:
Trong nước tiểu có nhiều tinh thể sẽ dẫn đến nguy cơ tạo sỏi thận. Tùy theo thay đổi về sinh lý hay bệnh lý, trong nước tiểu có các loại tinh thể như: canxi, uric acid (urat), phosphat, ... Từ đó cho ta biết loại sỏi đó do tinh thể nào tạo thành, đặc điểm của sỏi đó. Khi thầy thuốc điều trị bằng thuốc sẽ theo dõi được quá trình bào mòn sỏi do tác dụng của thuốc. Kết hợp với siêu âm, chụp XQuang sẽ đánh giá tốc độ và thời gian bào mòn sỏi như thế nào. Thầy thuốc định hướng (quyết định) điều trị cho phù hợp với từng bệnh nhân nhằm hạn chế can thiệp phẫu thuật mà vẫn đem lại hiệu quả tốt. Khi kết quả soi cặn cho biết loại và số lượng tinh thể cũng giúp cho các bác sĩ hiểu rõ bệnh sỏi thận của bệnh nhân đó. Thầy thuốc đưa ra lời khuyên cho bệnh nhân giải pháp lâu dài nhằm hạn chế tạo sỏi hoặc khi có sỏi phát hiện sớm sẽ tốt hơn cho bệnh nhân.
* Các thành phần cặn khác:
Bên cạnh đó, có những tế bào khác có kích thước vừa và lớn gồm những tế bào biểu mô, là những tế bào già cỗi bong ra, không có giá trị trong chẩn đoán nếu số lượng ít, nhưng nếu có nhiều thì có thể do viêm âm hộ, viêm niệu đạo, bàng quang hoặc đường niệu. Những tế bào biểu mô có những vùi mỡ óng ánh là đặc hiệu của hội chứng thận hư...
*** Để biết thêm thông tin sản phẩm máy phân tích soi cặn nước tiểu, Quý khách vui lòng liên hệ Mr. Hải: 0979.852.956